Dobór odpowiedniej lunety celowniczej jest jednym z kluczowych elementów, który wpływa na celność i skuteczność strzałów. Jednym z najważniejszych aspektów, który należy wziąć pod uwagę, jest położenie siatki celowniczej w lunecie – czy znajduje się ona w pierwszym (FFP – First Focal Plane), czy w drugim planie (SFP – Second Focal Plane). Obydwa rozwiązania mają swoje unikalne zalety i wady, a wybór odpowiedniej opcji zależy przede wszystkim od zastosowania lunety i preferencji strzelca.
Pierwszy plan (FFP)
Siatka celownicza umieszczona w pierwszym planie zmienia swoją wielkość w zależności od ustawionego powiększenia. Kiedy zwiększamy powiększenie, siatka proporcjonalnie rośnie, a kiedy je zmniejszamy – staje się mniejsza. Dzięki temu siatka zawsze pozostaje w tej samej proporcji względem celu, co ma kluczowe znaczenie w przypadku używania oznaczeń na siatce, takich jak podziałki w miliradianach (MIL) czy minutach kątowych (MOA).
Zalety lunet FFP:
- Precyzyjne oznaczenia na każdym powiększeniu
W lunetach z siatką w pierwszym planie podziałki oznaczają zawsze te same wartości niezależnie od powiększenia. Jest to niezwykle istotne w strzelectwie długodystansowym, gdzie szybkie przeliczenia korekt wiatru czy opadu pocisku mogą decydować o sukcesie.
- Szybkość reakcji
Lunety FFP są szczególnie cenione przez strzelców taktycznych, wojskowych i uczestników zawodów PRS (Precision Rifle Series), gdzie szybka reakcja i precyzyjne odczyty siatki są kluczowe. W takich sytuacjach nie ma czasu na dodatkowe kalkulacje – siatka zawsze wskazuje właściwe wartości.
Wady lunet FFP:
- Grubość siatki przy dużym powiększeniu
Przy maksymalnym zoomie siatka w FFP może stać się bardzo gruba, co utrudnia precyzyjne celowanie, szczególnie w małe cele. Grube linie mogą zasłaniać istotne detale celu, co jest problematyczne np. podczas polowań.
- Cienka siatka przy niskim powiększeniu
Kiedy zmniejszamy powiększenie, siatka staje się bardzo cienka i może niemal zniknąć, szczególnie w słabych warunkach oświetleniowych lub na tle złożonego krajobrazu, np. krzaków. Dla myśliwych w takich sytuacjach luneta FFP może być mało praktyczna, dla strzelców sportowych również z tego względu że mają utrudnione szybkie celowanie na krótkim dystansie.
- Zależność od oświetlenia siatki
Choć podświetlane siatki mogą częściowo rozwiązać problem widoczności, w niektórych krajach ich użycie podczas polowań jest zabronione. Co więcej, nadmiernie podświetlona siatka może rozpraszać uwagę i przesłaniać obraz.
Drugi plan (SFP)
Siatka celownicza w drugim planie pozostaje stała niezależnie od ustawionego powiększenia. Oznacza to, że przy zmianie zoomu siatka nie zmienia swojej wielkości w polu widzenia. To rozwiązanie jest standardem wśród myśliwych, ponieważ siatka jest zawsze dobrze widoczna, zarówno na małym, jak i dużym powiększeniu.
Zalety lunet SFP:
- Stała widoczność siatki
W lunetach SFP siatka nie zmienia swojej wielkości, co sprawia, że jest łatwa do zauważenia w każdych warunkach. Jest to szczególnie przydatne podczas polowań w słabym świetle lub na tle złożonych krajobrazów.
- Precyzyjne celowanie na dużych powiększeniach
Dzięki temu, że siatka nie staje się grubsza przy maksymalnym zoomie, możliwe jest precyzyjne celowanie w małe cele na dużych odległościach.
Wady lunet SFP:
- Zmienne wartości na siatce
Oznaczenia na siatce (doty i marki) są dokładne tylko przy jednym określonym powiększeniu, zazwyczaj maksymalnym.
- Trudność w precyzyjnym strzelaniu na dużą odległość
W przypadku konieczności szybkiego przeliczenia korekt wiatru czy opadu pocisku, brak stałych wartości dotów czy marków na różnych powiększeniach może być problematyczny dla strzelców długodystansowych.
Którą lunetę wybrać?
Wybór między lunetą FFP a SFP zależy przede wszystkim od zastosowania i osobistych preferencji.
- Dla strzelców taktycznych i sportowych: Lunety FFP są idealne dla osób, które potrzebują precyzyjnych oznaczeń na siatce niezależnie od powiększenia. Sprawdzą się w strzelectwie długodystansowym, zawodach PRS czy taktycznych sytuacjach, gdzie liczy się szybka reakcja i precyzja.
- Dla myśliwych: Lunety SFP są bardziej praktyczne podczas polowań, szczególnie w zmiennych warunkach oświetleniowych i na krótkich dystansach. Stała widoczność siatki ułatwia celowanie w dynamicznych sytuacjach, gdzie czas reakcji jest ograniczony.
Podsumowanie
Lunety FFP i SFP różnią się głównie sposobem, w jaki siatka zachowuje się przy zmianie powiększenia. FFP oferują stałe wartości na siatce, co czyni je idealnymi dla strzelców
